Poljoprivredni potencijali opštine Kuršumlija

Opština ima značajne potencijale u razvoju poljoprivrede (voćarstva i stočarstva), kao i u drvnoj industriji, gajenju i preradi pečuraka. Takođe, opštinu Kuršumliju karakterišu i velike površine ekološki očuvanog poljoprivrednog zemljišta, postojanje obnovljivih prirodnih resursa pogodnih za proizvodnju električne energije, bogastvo šumskih plodova, lekovitog bilja i divljeg voća. Valja napomenuti i to da blizina banja i planinskih centara daje opštini značajne mogućnosti i za razvoj turizma. Zahvaljujući navedenim potencijalima opština Kuršumlija bi mogla veoma brzo da izađe iz kruga najnerazvijenih opština u Srbiji.

Teritoriju opštine Kuršumlija, utvrđenu zakonom, čine naseljena mesta, odnosno područja katastarskih opština koje ulaze u sastav opštine Kuršumlija i to 95 katastarskih opština.

Prema podacima sa popisa poljoprivrede iz 2012.godine ukupna površina poljoprivrednog zemljišta na teritoriji opštine Kuršumlija iznosi 35 382 ha ili 37,16% ukupne površine. Od toga je 14127 ha iskorišćeno, ili 39.92%.

Prema podacima Republičkog geodetskog zavoda – Službe za katastar nepokretnosti Kuršumlija, na teritoriji opštine Kuršumlija, postoji ukupno 41411.7040 ha poljoprivredne površine, u državnoj svojini za 2017. godinu: 8323.9722 ha.

Godišnjim programom za 2017. godinu utvrđena je vrsta i obim radova na zaštiti i uređenju poljoprivrednog zemljišta na teritoriji opštine Kuršumlija za 2017. godinu, koje treba izvršiti u periodu za koji se program donosi, dinamika izvođenja radova i ulaganja sredstava. Program sadrži i podatke koji se odnose na poljoprivredno zemljište u svojini Republike Srbije i to:
1. o ukupnoj površini po katastarskim opštinama poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini na teritoriji jedinice lokalne samouprave,
2. korisnicima poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini,
3. zakupcima poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini,
4. površini poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini koja nije data na korišćenje,
5. ukupnoj površini poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini koja je planirana za davanje u zakup kao i površine delova poljoprivrednog zemljišta u državnoj svojini koje su planirane za davanje u zakup (jedna ili više katastarskih parcela) sa brojem katastarske parcele, površinom, klasom i kulturom.
Teritoriju opštine Kuršumlija, utvrđenu zakonom, čine naseljena mesta, odnosno područja katastarskih opština koje ulaze u sastav opštine Kuršumlija i to 95 katastarskih opština.
Ukupna površina poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike Srbije na teritoriji opštine Kuršumlija iznosi 8323.9722 ha. Od toga, za davanje u zakup u 2017. godini planirano je 768.2848 ha, a do sada je (u prethodnim godinama) javnim nadmetanjima dato u zakup ukupno 9.7123 ha.

Godišnji program zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta za teritoriju opštine Kuršumlija za 2021. godinu (.xlsx fajl)

Intenzitet pomoći

Iznos podsticaja u odnosu na ukupnu vrednost prihvatljivih troškova u okviru investicije je 50% od ukupne vrednosti realizovane investicije umanjene za iznos PDV-a.

Minimalni iznos je 10.000,00 dinara.

Maksimalni iznos povrećaja po sektorima je sledeći:

SEKTOR MLEKO: 120.000,00 din.

SEKTOR MESO:    120.000,00 din.

SEKTOR VOĆE, GROŽĐE, POVRĆE: 120.000,00 din.

SEKTOR OSTALI USEVI (žitarice industrisko bilje): 150.000,00 din.

SEKTOR PČELARSTVO: 50.000,00 din

Ukupno se navodnjava 305 ha, a od toga najviše oranice i bašte na 216 ha. voćnjaci se navodnjavaju na površini od 86 ha.

Ukupna površina pod voćnjacima je 1868 ha, od toga je 1260 ha plantažnih i 608 ha ekstezivnih.

Šljiva

Šljiva je nekad bila vodeća voćna vrsta na prostorima opštine Kuršumlija. Zadnjih 20 godina došlo je do povećanja broja stabala i površina pod šljivom. Trenutna površina pod šljivom je oko 1331 ha.

Malina

Perspektivna voćna vrsta na prostorima opštine Kuršumlija je malina. Izgradnjom preradnih kapaciteta, nekoliko  hladnjača velikog kapaciteta došlo je do povećanja zasada pod malinom. Površine pod malinom  su oko 44 ha. prema popisu poljoprivrede mada je u realnosti površina pod malinom je  znatno veća.  Prednost maline u odnosu na ostale voćne vrste je u tome što redovno  rađa  i nema većih oscilacija u godišnjem prinosu.

Kupina

Površine pod kupinom su oko 16 ha prema popisu poljoprvivrede 2012. godine. Za ovu voćnu vrstu su karakteristične velike oscilacije u kvalitetu i otkupnoj ceni. Zbog toga površine pod ovom  poljoprivrednom kulturom zadnjih godina su u stagnaciji, jer proizvođači nisu nikada sigurni kakav finansijski rezultat  mogu da očekuju.

Ostalo voće

U proizvodnji ostalog voća na ovim prostorima poljoprivredni proizvođači  su zainteresovani za podizanje manje zastupljenih voćnih vrsta gde se angažuje velika radna snaga tako da su u proizvodnju uključeni svi članovi gazdinstva. Zadnjih nekoliko godina sve veće interesovanje poljoprivrednika za gajenje jagode na foliji, kao trešnje i višnje.

Na teritoriji opštine Kuršumlija trenutno ima 3 ha. pod zasadima vinove loze.

Stočarsku proizvodnju na području opštine karakterišu česte oscilacije, smanjivanje i povećanje. Ova proizvodnja je u direktnoj vezi sa ratarskom proizvodnjom tj. sa mogućnošću da se obezbedi kabasta stočna hrana. Broj grla pojedinih stočarskih vrsta često oscilira pre svega zbog različitih tržišnih uslova. Od preradnih kapaciteta, na području opštine, ne  postoji mlekara koje mogu da prerade mleko,  dok kapaciteta za mesne prerađevine nema. Stočni fond na individualnim poljoprivrednim gazdinstvima čine: goveda 3857 od toga 2845; svinje 5323 od toga krmače 283; ovce 7455 -priplodne 5012; koze 1181; kokoške 41049; ćurke 653;  patke 223; guske 91; ostale živine 606. Od ukupno 1163 gazdinstava na kojima se uzgajaju životinje 612 gazdinstva ima 1-2 grla, što čini preko 52%  od ukupnog broja gazdinstva na kojima se uzgajaju životinje.

Pčelarstvo je zastupljeno i u razvoju je zbog pogodne konfiguracije terena i nepostojanja teške industrije, ukupno ima 4.028 košnica i broj košnica sa pčelinjim društvima se povećava iz godine u godinu.

Priključne mašine

Berači kukuruza 7, plugovi 1215, tanjirače 406, drljače 769, setvo-spremači 37, rotofreze 213, rasturači mineralnog đubriva 103, rasturači stajnjaka 10, sejalice 122, prskalice 226, prikolice 1286 i kosilice 852.

Objekti za smeštaj stoke na poljoprivrednim gazdinstvima

Objekti za smeštaj goveda 2098,  objekti za smeštaj svinja 2022, objekti za smeštaj kokošaka nosilja 1911, objekti za smeštaj ostale stoke 594.

Sušare

Sušare 8 i 11 objekta za silažu.

Staklenici i plastenici na gazdinstvu

Staklenika 1, i plastenika 172.

Radna snaga

Gazdinstva prema broju članova i stalno zaposlenih na gazdinstvu ima ukupno 3742, od toga 1-2 lica 2659, 3-4 lica 973, 5-6 lica, 107 i 7 i više lica 9.

Ukupna površina poljoprivrednog zemljišta u svojini Republike Srbije na teritoriji opštine Kuršumlija iznosi 8356.8542 ha. Od toga, za davanje u zakup u 2016. godini planirano je 633.5988 ha, a do sada je (u prethodnim godinama) javnim nadmetanjima dato u zakup ukupno 13.8023 ha.

Ukupno ima 3723 gazdinstava od toga su na 685 nosioci žene, a na 3038 muškarci. Članova porodice i rođaka koji su obavljali poljoprivrednu aktivnost na gazdinstvu ima 4392 od toga 2065 žena i 1787 muškarac. Stalno zaposlenih na gazdinstvu ima 3 i to muškog pola.

Na teritoriji opštine registrovano je 3742 poljoprivrednih gazdinstava koja zajednički zauzimaju 14127 ha. Ukupan broj domaćinstava je 7104, dakle 52,67% iznosi učešće gazdinstava u ukupnom broju domaćinstava. Struktura poljoprivrednih gazdinstava prema veličini korišćenog poljoprivrednog zemljišta i broja uslovnih grla stoke. Od ukupno raspoloživih 35382 ha na teritoriji opštine na zemljišta sa okućnicama odpada 108 ha ili 0,43 % od ukupnog poljoprivrednog zemljišta u opštini i u posedstvu je 1794 gazdinstava. Livade i pašnjaci zahvataju najveće površine 7643 ha ili 31,12% od ukupnog poljoprivrednog zemljišta. Nalaze se u vlasništvu 2578 poljoprivrednih gazdinstava. U vlasništvu 2880 gazdinstava nalazi se treća kategorija po površini koju zauzimaju oranice i bašte u ukupnoj površini od 4495 ha od ukupnog poljoprivrednog zemljišta u opštini. Vinogradi zauzimaju svega 3 ha, a broj gazdinstava koja se time bave 31. Voćnjaci zauzimaju površinu od 1863 ha što je 1.86% od ukupnog poljoprivrednog zemljišta u Kuršumliji. Broj gazdinstava na koja su voćnjaci upisani je 3014 gazdinstava.

Govedarska i ovčarska proizvodnja su dominantne grane stočarstva. Broj umatičenih grla goveda se povećava u periodu 2009-2014. godine.

Ukupan iznos sredstava iz budžeta AP/JLS  planiranih za realizaciju Programa podrške za sprovođenje poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja  (bez prenetih obaveza) u 2017 godini iznosi 20.000.000,00 dinara.

Pčelarstvo predstavlja malu, ali izuzetno atraktivnu poljoprivrednu delatnost, koja poslednjih godina počinje da se tržišno usmerava u pravcu prihvatanja uslova i standarda EU. Pčelarstvo je na teritoriji opštine Kuršumlija u razvoju zbog pogodne konfiguracije terena i ne postojanja teške industrije, prema popisu poljoprivrede iz 2012. godine imamo 5173 košnice pčela. Interesantno je da se trenutno sve veći broj mladih poljoprivrednika odlučuje upravo da započne svoju poljoprivrednu proizvodnju upravo pčelarstvom. .Od podrške razvoju ovog sektora u 2017 godini planira se podrška u vidu nabavke opreme za pčelarstvo i nabavku novih košnica.